Bütün ethernet (LAN) kabloları birbirinden farklı özellikler gösterir. Doğru LAN kablo seçimi nasıl yapılır, hangi kriterlere dikkat edilmelidir? Bu yazımızda sizlere kısaca LAN kablo seçimi kriterlerinden bahsedeceğiz.
Öncelikli olarak LAN kablodan sistemizle bağlantılı olarak neler beklediğinize karar vermeniz gerekliyor. LAN kabloları kendi içinde numerik kategoriler ile sınıflandırılmıştır ve farklı teknik özelliklere sahiptir. Aşağıdaki tabloda farklı kategori kabloların kullanım alanlarına dair genel bir derleme görülebilir:
Gördüğünüz gibi, Kategori seviyesi arttıkça kablonun iletim hızı ve Mhz. değeri de artıyor. Bu bir tesadüf değil. Her kategori diyafoniyi (Cross talk – XT) önleyebilmek adına daha zorlu test şartları ve izole gereksinimleri talep ediyor.
2001 yılında CAT 5 kablolar CAT 5E olarak revize edildiğinde kabloda fiziksel olarak bir değişim olmamakla beraber diyafoni şartları zorlaştırılmıştı. 2008 yılında CAT 6 kablolar CAT 6A’ya evrilirken 250 Mhz olan test şartlarını 500 Mhz’e taşıdı. CAT 5 ve CAT 6 kablolar arasındaki en bariz fiziksel fark büküm aralıklarında ortaya çıkıyor.
Standart bir kural olmasa bile cm başına CAT 6 kablolar 1,5 veya 2 büküm fazla görebiliyoruz.
Kablonun kategorisini belirledikten sonra sıra ekranlama seçimine gelir. Farklı ekran tiplerini aşağıdaki tabloda sizler için özetlemeye çalıştık:
Burada her harf belli bir özelliği işaret etmektedir: TP = Twisted Pair / Per yapı, U = Unshielded / Ekransız, F = Foil Shielding / Folyo Ekran, S = Braided Shielding / Örgü Ekran
Yukarıdaki tablolara göre, kullanılacak olan kablonun çevresinde potansiyel gürültü kaynakları yoksa ve benzer tipteki kablolar ile yakın kablolama yapılmayacaksa UTP ekransız (unscreened) kablo kullanılabilir. Bu aynı zamanda en yaygın olarak kullanılan LAN kablo tipidir.
LAN Kablo seçimi: Ekranlı kablolar ne zaman tercih edilmeli?
Gürültü kaynakları, çevredeki makinalar, yakından geçen 220V ve üzeri enerji hatları, motorlu sistemler, asansörler, fluoresan lambalar , ısıtma kaynakları, mikrodalga cihazları, GSM şebekeleri, radarlar, buzdolapları, fotokopi makineleri kablo etrafındaki data kabloları olabilir.
Bahsedilen potansiyel gürültü kaynakların çevresinde LAN kablo kullanılma zorunluluğu olduğu durumlarda ekranlı (screened) F/UTP kablo tercih edilmelidir. Daha yüksek EMI korumalı tercih edilecek ise çift kat ekranlı FF/UTP veya S/UTP örgülü ekranlı kablo tercih edilebilir. S/UTP ve F/UTP kablolar mutlaka her iki uçta topraklandırılmalıdırlar. Aksi halde veri iletişiminde olumsuz etki meydana getirirler.
Bu durum kablonun içinden geçen veya çevreden gelen işaretleri üzerinde toplayan bir anten gibi görev yaparak ek bir gürültü kaynağı meydana getirir. S/UTP kablo, üzerindeki örgü zırh görevi de yaptığı için fiziksel olarak daha dayanıklı ve F/UTP kabloya göre daha esnek bir kablo tipidir.
LAN Kablo seçimi: Class 1 mi Class 2 mi?
Kablonun daha esnek olması istenen kullanım alanlarında, LAN kablolarda örgü iletken (Class 2) kullanılmalıdır. Bunun dışında durumlarda solid iletken (Class 1) kullanılır.
İki tip arasındaki en temel farklar şu şekilde özetlenebilir:
Solid: Stranded kadar esnek değildir ancak çok daha dayanıklıdır. Duvar içi ve yer altı gibi sabit kablolama yapılacak yerler için idealdir.
Örgü (Stranded): Oldukça esnektir. Masalarda veya hareket li her alanda kullanılabilir. Bu tip kablolar Patchcord olarak da adlandırılır.
Doğru kablo tipi seçimi ile en uygun maliyet ile en verimli ve sürdürülebilir sistemi kurabilirsiniz.
Yazarlar :
Kamil Mutlu – Kerem Dizman, Nexans Turkiye
